นิราศที่แต่งขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๕ คราวที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เจ้าพระยามหินทรศักดิธำรง(เพ็ง)เป็นแม่ทัพยกไปปราบฮ่อที่เมืองหนองคายเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๑๘ โดยเดินทัพทางน้ำจากกรุงเทพฯ ขึ้นบกที่สระบุรี ผู้เขียนซึ่งได้เดินทางไปกับกองทัพได้แต่งนิราศขึ้นและมีการพิมพ์เผยแพร่ นิราศเรื่องนี้เกิดเป็นคดีความใหญ่ทำให้ผู้แต่งได้รับโทษถูกเฆี่ยนและจำคุก หนังสือถูกเรียกเก็บจากโรงพิมพ์และนำมาเผา เพราะเนื้อหาบางส่วนถูกกล่าวหาว่าหมิ่นประมาทผู้บัญชาการและเสนาบดี
ฉบับที่พิมพ์ ๒๕๕๙ ได้ตรวจสอบชำระสมบูรณ์กว่าฉบับพิมพ์ที่ผ่านๆ มา
พร้อมภาคผนวก ราชกิจจานุเบกษาในรัชกาลที่ ๕เรื่องปราบฮ่อ –นิราศหนองคาย และ โองการดุษฎีสังเวยยกทัพ
ผู้เขียน หลวงพัฒนพงศ์ภักดี(ทิม สุขยางค์)
ปกแข็ง 280 หน้า
ขนาด 15x22 ซม.